Demografik Analiz

Demografik analiz, bir araştırmadaki katılımcıların nüfus özelliklerini incelemek amacıyla yapılır. Bu özellikler genellikle şunları içerir:

• Yaş

• Cinsiyet

• Medeni Durum

• Eğitim Düzeyi

• Meslek

• Gelir Düzeyi

• Yerleşim Yeri vb.

Bu veriler, araştırmada elde edilen sonuçları doğru yorumlamak, örneklemin genel popülasyonu temsil etme yeteneğini değerlendirmek için kritiktir.

2. SPSS’te Demografik Analizin Adımları

Demografik analiz, SPSS’te genellikle şu adımları içerir:

Adım 1: Veri Girişi ve Kodlama

Öncelikle SPSS’e demografik veriler girilir ve kategorik değişkenler kodlanır.

Örneğin:

Değişken	SPSS Değişken Adı	Kodlama Örneği
Yaş	yas	Sayısal (ör: 21, 35, 44)
Cinsiyet	cinsiyet	1=Kadın, 2=Erkek
Eğitim düzeyi	egitim	1=İlkokul, 2=Lise, 3=Üniversite

Adım 2: Frekans Analizi (Frequencies)

Kategorik demografik değişkenlerin dağılımını belirlemek için kullanılır.

Menü: Analyze > Descriptive Statistics > Frequencies

Örneğin; cinsiyet ve eğitim düzeyi için frekans analizi yapmak istediğinizde:

• İlgili değişkenleri (örneğin cinsiyet, eğitim) "Variable(s)" bölümüne taşıyın.

• "Statistics" kısmından istenilen betimsel istatistikleri (yüzde, mod, medyan vs.) seçebilirsiniz.

• "Charts" kısmından pasta (pie chart) veya çubuk grafik (bar chart) seçebilirsiniz.

Sonuç örneği:

Cinsiyet	Frekans (n)	Yüzde (%)
Kadın	80	53.3
Erkek	70	46.7
Toplam	150	100

Adım 3: Betimleyici İstatistikler (Descriptives)

Sayısal verilerin (örneğin yaş) ortalama, standart sapma, minimum, maksimum gibi betimsel bilgilerini verir.

Menü: Analyze > Descriptive Statistics > Descriptives

• Örneğin; yaş değişkeni için "yas" değişkenini seçip, analizi gerçekleştirebilirsiniz.

Sonuç örneği:

Değişken	N	Minimum	Maksimum	Ortalama (Mean)	Standart Sapma (Std. Dev.)
Yaş	150	18	65	36.25	12.05

Adım 4: Çapraz Tablo (Crosstabs)

İki kategorik değişken arasındaki ilişkiyi ortaya koyar.

Örneğin cinsiyet ve eğitim düzeyi arasındaki ilişkiyi görmek için kullanılır.

Menü: Analyze > Descriptive Statistics > Crosstabs

• "Rows"a (satır) birinci değişken (cinsiyet), "Columns"a (sütun) ikinci değişken (eğitim düzeyi) yerleştirilir.

• "Cells" bölümünde yüzde ve sayıları seçebilirsiniz.

• Chi-Square (Ki-Kare) testi gibi istatistiksel testlerle anlamlılık düzeyleri de incelenebilir.

Örnek Çıktı:

Cinsiyet/Eğitim	İlkokul	Lise	Üniversite	Toplam
Kadın	%10	%30	%60	%100
Erkek	%15	%40	%45	%100

3. Grafikler ve Görsel Sunumlar

SPSS, demografik analizlerde görsel sunum açısından şu grafikleri sıkça kullanır:

• Çubuk Grafik (Bar Chart): Kategorik değişkenlerin frekanslarını gösterir.

• Pasta Grafik (Pie Chart): Oransal dağılımı kolayca görselleştirir.

• Histogram: Yaş gibi sürekli değişkenlerin dağılımını görselleştirir.

• Boxplot: Yaş gibi değişkenlerin medyan, alt-üst sınırlar, aykırı değerlerini gösterir.

Grafik Menüsü:Graphs > Chart Builder veyaGraphs > Legacy Dialogs

4. SPSS’te Demografik Analizin Önemi ve Kullanım Alanları

• Araştırma raporları ve tez çalışmaları: Örneklem özelliklerini tanımlamak için temel gerekliliktir.

• Pazar araştırmaları ve müşteri analizleri: Ürünlerin hangi demografik gruplarca tercih edildiğini belirlemek için kullanılır.

• Sağlık, eğitim ve sosyal bilimlerde: Grupların sağlık durumları, eğitim ihtiyaçları vb. alanları planlamada kullanılır.

5. Demografik Analizde Sık Kullanılan SPSS Terimleri ve Kavramlar

• Frekans (Frequency): Bir değerin veri setinde kaç kez tekrarlandığını belirtir.

• Yüzde (Percentage): Toplam içindeki payı ifade eder.

• Mod (Mode): En sık tekrar eden değeri gösterir.

• Ortalama (Mean): Değerlerin toplamının veri sayısına bölünmesiyle hesaplanır.

• Standart Sapma (Standard Deviation): Dağılımın ortalama etrafındaki yayılımını belirtir.